Pokrzywa Zwyczajna

 Rodzina: pokrzywowate ( Urticaceae)

• Kwitnie od czerwca do września. zbieramy przed kwitnieniem już wczesną wiosną!

Ała! Boli ta pokrzywa i nie chce dać się złapać. Droczy się z nami jakby wiedziała, że może sobie na to pozwolić bo wcale nie jest taka zwyczajna jak zwykło się ją nazywać. Niedostępna dama ziół zrobiła zawrotną karierę w księgach najważniejszych medycznych głów.

Znana była Hipokratesowi i Dioskuridesowi – starożytnym medykom praktykującym holistyczne podejście do medycyny. Rzymski kucharz i autor zachowanej do dziś księgi kucharskiej „O sztuce kucharskiej ksiąg 10” –  Apicjusz, polecał kurację z pokrzywy zacząć już w marcu kiedy pojawiają się pierwsze zielone liście. Wyobraźcie sobie, że w średniowieczu cała moda pokrzywą stała bo powszechnie służyła jako roślina przędzalnicza. W Polsce wyrabiano z niej materiały na odzież i sieci rybackie, które były mniej podatne na gnicie. Karmiono nią bydło ponieważ podnosiła mleczność krów oraz kury, ktore dzięki niej znosiły więcej jaj co z resztą praktykuje się do dzisiaj. Gotowano ją i jedzono jak dziś szpinak. Była dodawana do zup. Na Suwalszczyźnie palono suszone ziele pokrzywy z tytoniem i leczono w ten sposób astmę. W dziele Owidiusza „Sztuka kochania” przeczytamy, że „niektórzy używać radzą miłosnych ziół rój szkodliwy. Cząber albo pieprz zmieszany z ostrym nasieniem pokrzywy”.

Hej Kaśka może spalimy trochę pokrzywy bo coś się zbiera na burzę?

Tak właśnie radzono sobie z bóstwami natury. Na Polskich ziemiach dziewczyny wyplatały z niej wianki na Boże Ciało po czym paliły je aby odpędzić letnie burze. Z dymem pokrzywy zapoznawano także krowy ponieważ miał on odstraszać wiedźmy chcące wykraść im mleko z wymion w noc świętego Jana. Również Germanie skojarzyli tę roślinę z bogiem burzy i piorunów. Ciekawe czy to przez te parzące włoski, którymi cała jest pokryta?

fot. Aleksander Miz Warski // www.warscy.pl

CO DOBREGO JEST W POKRZYWIE?

Pokrzywa jest jedną z tych roślin, które pomagają nam prawie na wszystko. Jest wszechstronna i wykorzystywana nie tylko w lecznictwie ale i kuchni, włókiennictwie i kosmetologii.

• Także choroby układu pokarmowego leczyć należy pokrzywą. Nieżyt żołądka, popularne schorzenie współczesnych ludzi, biegunka, skurcze brzucha, wrzody żołądka i zwyrodnienie błony śluzowej żołądka to dolegliwości które złagodzi, a we wczesnym stadium wyleczy, stosowanie pokrzywy. Podobnie w przypadku chorób wątroby i śledziony.
• Dla zmęczonych, wyczerpanych, przepracowanych i osłabionych, których często nawiedza ból głowy, pokrzywa wzmocni i pomoże stanąć na nogi. Jest niezastąpiona przy odbudowywaniu odporności i w rekonwalescencji po chorobach także tych leczonych antybiotykami. Kuracja pokrzywowa sprawdza się jako przeciwdziałanie i zapobieganie przy skłonnościach do infekcji wszelkiego rodzaju.
• Działanie moczopędne wspierane jest hamowaniem resorpcji zwrotnej co powoduje większe wydalanie chlorków, mocznika  innych szkodliwych produktów przemiany materii. Pomaga przy infekcji dróg moczowych wspomagając wypłukiwanie bakterii odpowiedzialnych za infekcję. Wspomaga leczenie chorób nerek, kamicy moczowej i skazy moczowej.
• Zalecana jest przy stanach anemicznych ponieważ zawiera dużo żelaza oraz ma właściwości krwiotwórcze. Oznacza to, że spożywanie jej powoduje wytwarzanie się większej ilości krwinek czerwonych i hemoglobiny, a do tego stymuluje krążenie krwi więc jest dobra dla osób cierpiących na niedokrwistość, zimne kończyny itp. Stosuje się ją w białaczce i przy krwawieniach wewnętrznych np. w jelitach, z żołądka ale też z nosa czy obfitych krwawieniach miesiączkowych. To wszystko za sprawą ściągających właściwości pokrzywy. Regularnie powinny ją stosować osoby mające problem z zwężającymi się naczyniami krwionośnymi, przy miażdżycy i niewydolności serca.
• I nareszcie coś dla cierpiących na alergiczny katar sienny. Kwercetyna-flawonoidu zawarta w pokrzywie hamuje działanie histaminy, wytwarzaną przez organizm w reakcji na podrażnienia pyłkami czy innymi alergenami co objawia się łzawieniem oczu i katarem.
• W stanach zapalnych stawów i kości oraz przy bólach dysku lub po urazach mechanicznych(np”łokieć tenisisty”) pokrzywa daje możliwość obniżenia dawek przeciwzapalnych leków niesteroidowych (zwiększających ryzyko powstania wrzodów żołądka. Konsekwencjami przewlekłego stosowania NLPZ mogą być też krwawienia z dwunastnicy, potencjalne upośledzenie funkcji nerek, słuchu czy ukrwienia mięśnia sercowego oraz nasilanie prawdopodobieństwa krwotoków z uwagi na działanie antyagregacyjne).
• Jeśli męczą Cię infekcje lub zmiany w jamie ustnej, zapalenie lub krwawienia dziąseł pokrzywa będzie działała leczniczo jeśli będziesz płukać usta odwarem. Podobnie działa przy łupieżu, łojotoku, trądziku, wypadaniu włosów – warto robić płukanki z odwarów ale także spożywać ją wewnętrznie.
• Prawie każdy słyszał, że okładanie ciała dotkniętego reumatyzmem parzącą pokrzywą, zmniejsza objawy tej choroby. Wiedziały to prababki babki i dziś nadal jest to uznawana praktyka lecznicza.
• Pokrzywa dobra jest dla ludzi zwierząt i innych roślin również! Sąsiedztwo tej rośliny podnosi poziom olejków eterycznych u innych roślin, zwiększa plony zwłaszcza u roślin jak fasola (motylkowate) i ma dobre działanie na pomidory, dynie i rzodkiewkę. W rolnictwie ekologicznym można wykorzystywać też gnojówkę pokrzywową do nawożenia oraz spryskiwania roślin przeciwko szkodnikom.
• Unikalna mieszanka składników w pokrzywie pobudza organizm do wytwarzania interferonu i antygenów wirusowych, które chronią również przed tą grupą wirusów która powoduje zmiany nowotworowe.
• Ziele pokrzywy działa na cały organizm wzmacniająco i odżywczo, zaopatruje w składniki mineralne, witaminy, reguluje metabolizm komórek, stymuluje do oczyszczania się z toksyn i regeneracji.
• Chlorofil, sole mineralne – potas, wapń, żelazo, miedź, bor, mangan, tytan, nikiel, witamina C (2,5 raza więcej niż w cytrynach), B2 i B6 i K oraz prowitamina A, flawonoidy, garbniki, kwasy organiczne,( krzemowy, masłowy, octowy, glikolowy i glicerowy), cukry, sterole, porfiryny, i inne, aminy(histamina i acetylocholina), śladowe ilości olejku eterycznego i nieokreślone bliżej związki zwiększające odporność organizmu na infekcje, jod, siarka, sód, hormony roślinne.
• Liście zawierają  barwniki roślinne (chlorofil, kwas ksantofil, beta-karoten) i można nimi bawić papier lub tkaniny.
• Korzenie zawierają grupę związków o charakterze lipidów i steroli, lecytynę, polisacharydy, rozpuszczalna krzemionkę, kwasy organiczne, sole mineralne, zwłaszcza wapnia.
• Parzące włoski pokrzywy zawierają kwas mrówkowy i histaminę. Zielone liście pokrzywy zawierają więcej kwasu askorbinowego niż owoce czarnej porzeczki, a karotenu więcej niż szczaw.
• Starych liści i ziela nie powinno się jeść z powodu występujących w liściach cystolitów czyli kryształów węglanu wapnia, które tworzą się w ścinach komórkowych pokrzywy i mogą podrażniać nerki!

fot. Aleksander Miz Warski // www.warscy.pl

Przepisy

• Pamiętaj że suszonych kwiatów należy użyć zawsze 2 razy mniej niż świeżych.

Praktyki

Suszoną pokrzywę możesz dodawać do potraw jak przyprawę dla zdrowia i na dobre trawienie. Herbatki z suszu pij na wzmocnienie przy anemii, ułatwienie trawienia, lepsze krążenie, w przypadku delikatnych zatruć, a także aby zmniejszyć krwawienie z nosa, przy zaburzeniu miesiączkowania oraz jako środek moczopędny i antyalergiczny. Stosuj pokrzywę w przypadku infekcji nerek, układu trawiennego i przy ogólnym osłabieniu odporności. Napary z ziela mają także działanie mlekopędne przydatne dla kobiet karmiących.

Zewnętrznie stosuj odwar z ziela lub z korzeni (mają silniejsze działanie) do płukania jamy ustnej i gardła, jako okład na stłuczenia i niegojące się rany lub do kąpieli leczniczych. Dla osób borykających się z wypadaniem włosów, łupieżem lub z innymi problemami skóry głowy zalecam wcieranie w głowę odwaru z ziela i płukanki pokrzywowe.

Przy reumatyzmie warto wcierać nalewkę alkoholową z pokrzywy w bolące miejsca.

Wyobraź sobie, że świeża pokrzywa może zastąpić lodówkę! Świeżym zielem obkłada się np. ryby czy inne stworzenia wodne przeznaczone na posiłek aby nie gniły. Dodatkowo można napakować liści do brzuszków rybich aby jeszcze dłużej były świeże. Niektórzy polecają na bolące żeby wdychanie dymu z palonej pokrzywy.

Pokrzywy nie należy stosować przy krwawieniach spowodowanych cystami, polipami oraz w przypadku chorych nerek, a także w przypadku choroby Cushinga i zespole policystycznych jajników.!!!!!!

Pokrzywa jest cudowną rośliną nie tylko dla ludzi:) Zwierzęta którym podaje się ją jako paszę mają piękniejszą sierść. Ks. Kneipp zalecał dawniej leczyć nią choroby pyska, racic, a nawet przy braku objawów rui. Można rzucić ją kurom i wszelkim zwierzakom roślinożernym.

Z pokrzywy zwyczajnej wytwarza się wiele preparatów leczniczych i kosmetycznych. Możesz znaleźć gotowe szampony, odżywki, soki, pokrzywę w tabletkach i wiele innych. Jeśli nie masz dostępu do pokrzywy w stanie naturalnym lub brakuje Ci czasu na zbieranie, suszenie na własną rękę, kupuj gotowy susz w zielarni lub aptece.