Które imiona wywodzą się z dawnej tradycji przedchrześcijańskiej?

Dawny rytuał nadania dziecku słowiańskiego imienia miał funkcję magiczną. Każde słowiańskie imię miało swoją moc i znaczenie – stanowiło życzenie dla osoby je noszącej. Właściwe imię dziecko otrzymywało w wieku ok. 7 lat (podczas postrzyżyn lub zaplecin). Wcześniej nosiło imię zastępcze, pozornie hańbiące, które miało jednak zapewnić mu ochronę przed złymi mocami, np. Niemoj, Nielub, Wilk.

Właściwie imiona słowiańskie były silnie powiązane z magią i zwyczajami. Najpowszechniejszy zbiór stanowiły imiona dwuczłonowe, które były dla dziecka życzeniem, wróżbą na późniejsze życie. Tak oto Sławomir miał być człowiekiem sławiącym pokój, Wojciech cieszącym się w boju, zaś Zbigniew osobą, która wyzbędzie się gniewu. Innymi przykładami imion dwuczłonowych, które zdołały przetrwać do dziś w polszczyźnie są Mieczysław, Krzesimir, Jarosław, Zdzisław, Czesław, Mirosław, Kazimierz, Bogdan, Radosław, Przemysław, Bogusław, Włodzisław oraz ich żeńskie odpowiedniki.

Chcąc poznać znaczenie danego imienia, należy spojrzeć odrębnie na każdy z jego członów. Najczęstszymi członami w imionach słowiańskich były: bog (Bóg lub los, dola), bor (walka), dobro, ciech (radość, uciecha), dom, drogo, gniew, goj (obfitość, lek, pokój), gost (gość), jar (siła, krzepkość), lub (miły, przyjemny), mił, mir (pokój), mysł (myśleć), rad (zadowolony lub udzielający rady), rat (wojna), siem (ród, własność), sław, sobie, wit (pan, władca), włod (władać), woj (wojować), żyr (pokarm, życie).

Imiona kobiece tworzono zazwyczaj poprzez dodanie końcówki -a, choć warto pamiętać, że były one tworzone również w oparciu o człony typowo żeńskie: wola, cześć, wieść, włość, żyźń (urodzajność). Obok imion dwuczłonowych występowały również imiona o budowie imiesłowów, np. Bojan, Kochan, Stojan, Wygnan, Cieszym, Radzim, Borzym.

Imiona dwuczłonowe za sprawą swej długości były czasem skracane do postaci hipokorystycznej, która mogła kończyć się m.in. na takie sufiksy jak: -isz, -esz, -asz, -osz, -usz, -ch, -ech, -ach, -och, -uch, -ko, -n, -ota, -uta, np. Witosz, Miłosz, Boruch, Sławko, Zbyszko, Lasota, Żegota.

Imionami dwuczłonowymi przez długi czas były zapewne nazywane wyłącznie dzieci z wyższych warstw społecznych. Warto jednak pamiętać jeszcze o istnieniu imion jednoczłonowych, które pochodziły od przymiotników i rzeczowników pospolitych, np. Szydło, Broda, Łopata, Cich. Motywacją dla takiego imienia mogły być: części ciała (Gęba), cechy zewnętrzne (Krost), cechy wewnętrzne (Szczodr), zwierzęta (Jeż), rośliny (Jawor), nazwy topograficzne (Jezior), nazwy ludów (Prusota), profesje (Psiar), elementy kultury materialnej (Kusza), nazwy pokarmów (Żur), nazwy abstrakcyjne (Nadziej, Strach) itp.

Ten ogólny przegląd słowiańskich imion nie wyczerpuje tego zagadnienia, jednak pozwala nieco zarysować ich ogólny charakter. Warto jednak zaznaczyć, że za sprawą kontaktów między plemionami niektóre imiona były zapożyczane, przez co języki słowiańskie przejmowały elementy od innych języków słowiańskich bądź nawet języków germańskich. To sprawia, że poszczególne imiona o rodowodzie słowiańskim należy rozpatrywać pod różnym kątem, tak by wydobyć jego pierwotny sens. Jako ilustrację dodajemy znaleziony spis imion słowiańskich: